World Menstrual Hygiene Day: मासिक पाळी हा प्रत्येक महिलेच्या शरीराचा एक नैसर्गिक आणि महत्त्वाचा भाग आहे. महिलांचे मासिक पाळी चक्र 21 ते 35 दिवसांचे असते आणि मासिक पाळी 3 ते 7 दिवसांपर्यंत असते. काही महिलांमध्ये मासिक पाळी फक्त 2 दिवसांत संपते. ही परिस्थिती अनेक महिलांसाठी चिंतेचा विषय बनू शकते. कधीकधी ही एक सामान्य शारीरिक प्रक्रिया असू शकते पण कधीकधी त्यामागे वैद्यकीय कारण असू शकते. याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
मासिक पाळीची वेळ आणि कालावधी महिलांचे शरीर, जीवनशैली आणि आरोग्यावर अवलंबून असतो. काही महिलांना दर महिन्याला वेळेवर आणि सामान्य कालावधीची मासिक पाळी येते, तर काहींना अनियमित मासिक पाळी येऊ शकते किंवा त्यांचा कालावधी कमी असू शकतो. जर एखाद्या महिलेची मासिक पाळी अचानक 2 दिवसांत संपू लागली आणि हे सतत सुरू झाले तर त्यामागे एक कारण असू शकते. जे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. सर्वात आधी आपण मासिक पाळी कशी कार्य करते ते जाणून घेऊया.
मासिक पाळी म्हणजे काय?
सफदरजंग रुग्णालयातील स्त्रीरोग विभागाच्या डॉ. सलोनी चड्ढा यांनी यासंदर्भात महत्वाची माहिती दिली आहे. मासिक पाळी ही एक गुंतागुंतीची प्रक्रिया असून ती हार्मोन्सद्वारे नियंत्रित केली जाते. ती सहसा 28 दिवसांची असते. पण ती 21 ते 35 दिवसांच्या दरम्यान सामान्य मानली जाते. या चक्राचे चार मुख्य टप्पे आहेत. पहिला टप्पा म्हणजे मासिक पाळीचा टप्पा, हा तो काळ आहे जेव्हा गर्भाशयाचा आतील थर शरीराबाहेर येतो. ज्यामुळे रक्तस्त्राव होतो. तो सहसा 3 ते 7 दिवसांपर्यंत असतो.
दुसरा फॉलिक्युलर टप्पा असतो. या टप्प्यात अंडी अंडाशयात विकसित होतात आणि ती ओव्हुलेशनसाठी तयार होतात. तिसरा ओव्हुलेशन टप्पा असतो. या काळात अंडी अंडाशयातून बाहेर येते आणि जर ते शुक्राणूंना भेटले तर गर्भधारणा होऊ शकते. शेवटचा टप्पा म्हणजे ल्युटियल टप्पा. जर गर्भधारणा नसेल तर हार्मोनल बदलांमुळे गर्भाशयाचे अस्तर तुटू लागते. ज्यामुळे पुढील मासिक पाळी सुरू होते. आता मासिक पाळी लवकर संपण्याची कारणे जाणून घेऊया.
मासिक पाळी लवकर संपण्याची कारणे काय?
गर्भधारणा
जर तुमची मासिक पाळी खूप कमी असेल किंवा 2 दिवसांत संपली असेल तर ते गर्भधारणेचे लक्षण असू शकते. काही महिलांना गर्भधारणेच्या सुरुवातीच्या काळात हलके डाग पडतात ज्याला इम्प्लांटेशन ब्लीडिंग म्हणतात. जर तुम्हाला मासिक पाळीत बदल दिसून आला तर गर्भधारणा चाचणी करणे योग्य निर्णय ठरेल.
स्तनपान
स्तनपान करणाऱ्या महिलांचे शरीर प्रोलॅक्टिन हार्मोन जास्त प्रमाणात तयार करते. ज्यामुळे त्यांच्या मासिक पाळीवर परिणाम होऊ शकतो. बऱ्याचदा स्तनपान करणाऱ्या महिलांना खूप हलकी आणि कमी मासिक पाळी येते.
कारणे काय?
मौखिक गर्भनिरोधक गोळ्या घेणाऱ्या महिलांमध्ये मासिक पाळी कमी दिवस टिकू शकते किंवा खूप हलकी असू शकते. याशिवाय काही औषधे हार्मोनल असंतुलन देखील निर्माण करू शकतात. ज्यामुळे मासिक पाळीच्या कालावधीवर परिणाम होऊ शकतो.
उपाय काय?
खाण्याच्या अयोग्य सवयी, चुकीची जीवनशैली आणि लठ्ठपणामुळे हार्मोनल बदल होऊ शकतात. ज्यामुळे मासिक पाळीच्या वेळेवर परिणाम होऊ शकतो. यावर उपाय म्हणजे निरोगी आहार घ्या. ज्यामुळे तुमच्या शरीराला पुरेसे पोषण मिळेल. ध्यान, व्यायाम आणि योगाचा अवलंब करा.जर ही समस्या कायम राहिली तर वैद्यकीय तपासणी करा.जर पूर्वी तुमची मासिक पाळी 3 ते 7 दिवस चालत होती आणि आता सायकल 2 दिवसांची असेल तर नक्कीच स्वतःची तपासणी करण्याचा सल्ला तज्ज्ञ देतात.
डॉक्टरांचा सल्ला
पॉलीसिस्टिक ओव्हरी सिंड्रोम (पीसीओएस), थायरॉईड समस्या, अशक्तपणा, मधुमेह आणि एंडोमेट्रियल अ‍ॅट्रोफी यासारख्या काही वैद्यकीय परिस्थितींमुळे देखील मासिक पाळी कमी होऊ शकते. जर ही समस्या पुन्हा येत असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.
