जाणून घ्या16 तासांपूर्वी
- कॉपी लिंक
अलिकडेच माझ्या मित्राने क्रेडिट कार्ड घेतले. क्रेडिट कार्ड मिळताच त्याने ५६,००० रुपयांचा स्मार्टफोन खरेदी केला. माझ्या मासिक उत्पन्नापेक्षा महागडा फोन खरेदी करताच दुसरा हप्ता चुकला. यावर मोठ्या प्रमाणात विलंब शुल्क आणि व्याजदर आकारले जात होते. अशा चुका अनेक लोक करतात.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) नुसार, डिसेंबर २०२४ पर्यंत क्रेडिट कार्डवरील एकूण थकबाकी ६,७४२ कोटी रुपये होती. ही रक्कम २०२३ च्या तुलनेत १५०० कोटी रुपये जास्त आहे.
म्हणजेच क्रेडिट कार्ड वापरताना निष्काळजीपणा किंवा माहितीच्या अभावामुळे लोक कर्जाच्या जाळ्यात अडकत आहेत. ईएमआय तोडल्यास किंवा मर्यादा ओलांडल्यास, क्रेडिट कार्ड कंपन्या किंवा बँका उच्च व्याजदरांसह दंड आकारतात.
अशा परिस्थितीत, आज आपण तुमचा पैसा कॉलममध्ये जाणून घेऊ की-
- क्रेडिट कार्डमुळे तुम्ही कर्जाच्या सापळ्यात अडकू शकता का?
- क्रेडिट कार्ड वापरण्याचा योग्य मार्ग कोणता आहे?
- क्रेडिट कार्डचे काय फायदे आहेत?
प्रश्न- क्रेडिट कार्ड म्हणजे काय?
उत्तर- क्रेडिट कार्ड हे एक प्लास्टिक कार्ड आहे, जे डेबिट कार्ड (एटीएम कार्ड) सारखेच असते. आपण आपल्या बँक खात्यातून डेबिट कार्डद्वारे पैसे काढू शकतो.
तर, क्रेडिट कार्डद्वारे आपण बँक किंवा एनबीएफसीकडून कर्ज घेऊन खरेदी करू शकतो. दरमहा आपल्याला क्रेडिट कार्डच्या खर्चाचे बिल येते, जे एका विशिष्ट तारखेपर्यंत भरावे लागते. जर पैसे दिले नाहीत तर उर्वरित रकमेवर व्याज द्यावे लागते.
प्रश्न- क्रेडिट कार्डमुळे आपण कर्जाच्या सापळ्यात अडकू शकतो का?
उत्तर – हो, जर तुम्ही चुकलात किंवा क्रेडिट कार्ड वापरण्यात निष्काळजी राहिलात तर तुम्ही कर्जाच्या सापळ्यात अडकू शकता. कमाईपेक्षा जास्त खर्च करण्याची सवय आणि खरेदीचे व्यसन तुम्हाला कर्जाच्या सापळ्यात अडकवू शकते.
क्षमतेपेक्षा जास्त खर्च केल्यामुळे क्रेडिट कार्डची बिले भरणे कठीण होते. जास्त व्याजदरांमुळे, लोक अनेक महिने थकीत रक्कम भरत राहतात. यामुळे कर्जाची रक्कम तशीच राहते.
प्रश्न: क्रेडिट कार्ड वापरताना कोणत्या चुका टाळल्या पाहिजेत?
उत्तर: क्रेडिट कार्ड वापरताना झालेल्या चुका तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर आणि खिशावरही परिणाम करू शकतात. अशा परिस्थितीत, काही चुका नेहमीच टाळल्या पाहिजेत.
- बिल पेमेंट करण्यास उशीर करू नका कारण यामुळे व्याज वाढते आणि तुमचा क्रेडिट स्कोअर खराब होतो.
- फक्त किमान देय रक्कम भरू नका कारण यामुळे कर्ज जास्त काळ टिकते आणि व्याज वाढत राहते.
- क्रेडिट मर्यादेच्या जवळ किंवा त्यापेक्षा जास्त खर्च करू नका, यामुळे तुमचा CIBIL स्कोअर खराब होऊ शकतो.
- क्रेडिट कार्डमधून पैसे काढू नका, यामुळे लगेच व्याज आणि इतर शुल्क जमा होण्यास सुरुवात होईल.
- प्रत्येक खरेदीवर EMI निवडू नका, यामुळे हळूहळू कर्जाचा बोजा वाढू शकतो.
- रिवॉर्ड पॉइंट्स आणि ऑफर्सच्या लोभात गरजेपेक्षा जास्त खर्च करू नका, यामुळे बजेट बिघडू शकते.
- अनावश्यकपणे अनेक क्रेडिट कार्ड ठेवू नका. यामुळे तुम्ही पेमेंट आणि देय तारीख विसरू शकता. कार्डसाठी वार्षिक शुल्क देखील आहे.
- स्टेटमेंट वाचल्याशिवाय कधीही पेमेंट करू नका, यामुळे तुम्हाला चुकीचे शुल्क आणि फसवणूक टाळण्यास मदत होईल.
प्रश्न- क्रेडिट कार्ड वापरण्याचा योग्य मार्ग कोणता आहे?
उत्तर: क्रेडिट कार्डचा योग्य वापर करण्यासाठी काही गोष्टी लक्षात ठेवणे खूप महत्वाचे आहे. चला हे एका ग्राफिकद्वारे समजून घेऊया.
तुमच्या खर्चाचा मागोवा घ्या: कार्ड क्रेडिट मर्यादा आणि खर्चावर लक्ष ठेवा. अनावश्यक खरेदी टाळा.
वेळेवर बिल भरा: देय तारखेपूर्वी क्रेडिट कार्ड बिलाचे पेमेंट पूर्ण करा. यामुळे तुमचे व्याज वाचेल आणि तुमचा क्रेडिट स्कोअर देखील सुधारेल.
किमान देयके टाळा: फक्त किमान देय रक्कम भरू नका. यामुळे तुम्ही व्याजाच्या जाळ्यात अडकू शकता. नेहमीच संपूर्ण थकबाकी भरण्याचा प्रयत्न करा. जर हे शक्य नसेल तर कर्जाचे ईएमआयमध्ये रूपांतर करा.
तुमच्या क्रेडिट मर्यादेचा वापर मर्यादित करा: तुमच्या क्रेडिट मर्यादेच्या ३०% ते ४०% पेक्षा जास्त वापरू नका. यामुळे तुमचा CIBIL स्कोअर सुधारेल.
रोख रक्कम काढणे टाळा: बँका प्रत्येक व्यवहारावर २.५% ते ३.५% आगाऊ शुल्क आकारतात. हे ३०० ते ५०० रुपये किंवा त्याहूनही जास्त असू शकते. तसेच, व्याजदर वार्षिक ३६% ते ४८% पर्यंत आहे.
रिवॉर्ड्स आणि ऑफर्सचा लाभ घ्या: क्रेडिट कार्ड्ससोबत येणाऱ्या रिवॉर्ड पॉइंट्स, कॅशबॅक आणि ऑफर्सचा आनंद घ्या. यामुळे तुमच्या खिशावर कोणताही भार पडणार नाही.
क्रेडिट रिपोर्ट नियमितपणे तपासा: दर दुसऱ्या किंवा तिसऱ्या महिन्याला तुमचा क्रेडिट स्कोअर तपासत रहा. हे तुमचे खर्च, कर्जे आणि चुकांचा मागोवा ठेवते.
प्रश्न- क्रेडिट कार्डचे तोटे काय आहेत?
उत्तर- क्रेडिट कार्डचे फायदे आणि तोटे दोन्ही आहेत. एक छोटीशी चूक मोठी होऊ शकते. यामुळे तुमची आर्थिक परिस्थिती बिकट होऊ शकते.
जास्त व्याजदर: वेळेवर पूर्ण परतफेड न केल्याने जास्त व्याजदर येतात. ज्यामुळे कर्ज वेगाने वाढू शकते.
जास्त खर्च करण्याचा धोका: क्रेडिट कार्डवर दिल्या जाणाऱ्या सवलतींमुळे लोक जास्त खर्च करतात आणि कर्जबाजारी होतात.
अनेक शुल्क: क्रेडिट कार्डवर वार्षिक शुल्क, विलंब शुल्क, रोख आगाऊ शुल्क इत्यादी अनेक शुल्क आकारले जातात.
क्रेडिट स्कोअरवर नकारात्मक परिणाम: वेळेवर पेमेंट न करणे किंवा क्रेडिट मर्यादेच्या ४०% पेक्षा जास्त वापर न केल्याने क्रेडिट स्कोअर नकारात्मक होऊ शकतो. यामुळे भविष्यात कर्ज मिळणे कठीण होऊ शकते.
कर्जाचा सापळा: जर काळजीपूर्वक वापर केला नाही तर एखादी व्यक्ती कर्जाच्या सापळ्यात अडकू शकते.
प्रश्न- क्रेडिट कार्डचे अनेक फायदे आहेत का?
उत्तर: हो, क्रेडिट कार्ड योग्य आणि जबाबदारीने वापरले तर त्यांचे अनेक फायदे आहेत. चला हे एका ग्राफिकद्वारे समजून घेऊया.
कॅशलेस सुविधा: तुम्हाला रोख रकमेशिवाय खरेदी करण्याची आणि पेमेंट करण्याची परवानगी देते.
व्याजमुक्त कालावधी: थकबाकीची रक्कम वेळेवर परत केल्यास कोणतेही व्याज आकारले जात नाही. वेगवेगळ्या बँका यासाठी वेगवेगळ्या वेळेच्या मर्यादा देतात.
रिवॉर्ड्स आणि कॅशबॅक: क्रेडिट कार्ड कंपन्या त्यांच्या वापरकर्त्यांना कॅशबॅक, डिस्काउंट आणि विविध रिवॉर्ड्स देतात.
क्रेडिट स्कोअर वाढवण्यास उपयुक्त: क्रेडिट कार्डचा जबाबदारीने वापर केल्याने, वेळेवर पेमेंट केल्याने क्रेडिट स्कोअर सुधारतो. यामुळे भविष्यात कर्ज घेणे सोपे होते.
आपत्कालीन परिस्थितीत उपयुक्त: अनपेक्षित खर्च किंवा आपत्कालीन परिस्थितीसाठी क्रेडिट कार्ड मदत म्हणून उपयुक्त ठरू शकते.
सुरक्षितता: क्रेडिट कार्ड रोख रकमेपेक्षा अधिक सुरक्षित असतात. जर कार्ड हरवले किंवा चोरीला गेले तर तुम्ही बँकेला कळवून ते ब्लॉक करू शकता.
ऑनलाइन शॉपिंगवर सूट: क्रेडिट कार्डद्वारे ऑनलाइन शॉपिंगवर सूट उपलब्ध आहे.
प्रश्न- क्रेडिट कार्ड कोणी वापरू नये?
उत्तर- साधारणपणे, प्रत्येकजण क्रेडिट कार्ड वापरू शकतो. तथापि, असे लोक आहेत ज्यांची आर्थिक समज कमी असते आणि ते त्यांच्या खर्चात संतुलन राखू शकत नाहीत. त्यांनी क्रेडिट कार्ड वापरणे टाळावे.
जे लोक त्यांच्या खर्चावर नियंत्रण ठेवू शकत नाहीत: जर तुम्हाला विचार न करता खर्च करण्याची सवय असेल, तुमच्या उत्पन्नापेक्षा जास्त खर्च करण्याची सवय असेल, तर क्रेडिट कार्ड घेण्यापूर्वी ही सवय सोडून द्या.
ज्यांचे उत्पन्न स्थिर नाही: ज्यांचे उत्पन्न अस्थिर आहे त्यांना क्रेडिट कार्डची बिले वेळेवर भरणे कठीण होऊ शकते. अशा लोकांनी बॅकअपसह क्रेडिट कार्ड वापरावे.
किमान देयके भरणारे लोक: काही लोक फक्त किमान देयके भरतात. अशा लोकांनी क्रेडिट कार्डपासूनही दूर राहावे.
ज्यांच्याकडे आर्थिक शिस्तीचा अभाव आहे: क्रेडिट कार्डसाठी शिस्त खूप महत्वाची आहे. जर तुम्हाला देय तारखा आठवत नसतील, खर्चाचा हिशोब ठेवता येत नसेल किंवा बजेटमध्ये टिकून राहता येत नसेल, तर क्रेडिट कार्ड वापरू नका.
अटी आणि शर्ती समजत नाहीत: जर तुम्हाला व्याजदर, उशीरा पेमेंट, दंड यासारख्या गोष्टी समजत नसतील तर क्रेडिट कार्ड टाळा.
कर्ज फेडण्यासाठी दुसरे कर्ज घेणारे लोक: काही लोकांकडे अनेक क्रेडिट कार्ड असतात. अशा परिस्थितीत, ते एका कार्डवरून दुसऱ्या कार्डवर बिल भरत राहतात. किंवा वैयक्तिक कर्ज घ्या. ही सवय तुम्हाला कर्जाच्या सापळ्यातही ढकलू शकते. अशा लोकांनी त्यांचे क्रेडिट कार्ड बंद करावेत.
