[ad_1]
टेक्सास15 तासांपूर्वी
- कॉपी लिंक
जगातील सर्वात शक्तिशाली रॉकेट स्टारशिपची ९ वी चाचणी उद्या, म्हणजे २८ मे रोजी भारतीय वेळेनुसार सकाळी ५ वाजता होणार आहे. हे रॉकेट टेक्सासमधील बोका चिका येथून प्रक्षेपित केले जाईल. या चाचणीत, पहिल्यांदाच, ७ व्या चाचणीत वापरलेले बूस्टर पुन्हा वापरले जाईल. यापूर्वी, ८ व्या चाचणीत, बूस्टर उतरले होते, परंतु जहाजाचा आकाशात स्फोट झाला होता.
हे रॉकेट जगातील सर्वात श्रीमंत उद्योगपती एलन मस्क यांच्या कंपनी स्पेसएक्सने बनवले आहे. स्टारशिप अंतराळयान आणि सुपर हेवी बूस्टर यांना एकत्रितपणे ‘स्टारशिप’ असे संबोधले जाते. या वाहनाची उंची ४०३ फूट आहे. हे पूर्णपणे पुन्हा वापरता येण्याजोगे आहे.
या चाचणीमध्ये, प्रक्षेपण पायाभूत सुविधांचे संरक्षण करण्यासाठी बूस्टर लाँचपॅडवर परत आणले जाणार नाही. अमेरिकेच्या आखातात त्याचे लँडिंग कठीण असेल. चाचणीचा एकूण कालावधी १.०६ तास असेल.
स्टारशिप त्याच्या ९व्या चाचणी प्रक्षेपणासाठी सज्ज. वरच्या भागाला शिप आणि खालच्या भागाला सुपर हेवी बूस्टर म्हणतात.
आठव्या चाचणीत, प्रक्षेपणानंतर ७ मिनिटांनी, बूस्टर वेगळे झाले आणि प्रक्षेपण पॅडवर परतले.
ध्येय उद्दिष्ट: कमतरता दूर करणे आणि आवश्यक प्रयोग करणे.
- स्टारशिपचा वरचा भाग हिंद महासागरात नियंत्रित पाण्याखाली जाईल. मागील दोन उड्डाणांमध्ये वातावरणात प्रवेश करताना हा भाग नष्ट झाला होता. पेलोड तैनात करण्याचा देखील प्रयत्न केला जाईल. याव्यतिरिक्त, अंतराळात असताना रॅप्टर इंजिन सुरू करणे यासह अनेक पुनर्प्रवेश प्रयोग केले जातील.
- स्टेज सेपरेशननंतर, बूस्टर बूस्टबॅक बर्न सुरू करण्यापूर्वी नियंत्रित दिशेने वळेल. यामुळे प्रणोदकांची बचत होईल ज्याचा वापर अवकाशात अधिक पेलोड पोहोचवण्यासाठी केला जाऊ शकतो. याआधी बूस्टर फ्लिप यादृच्छिक होते.
- बूस्टबॅक बर्न पूर्ण झाल्यानंतर, बूस्टर उतरताना उच्च अँगल ऑफ अटॅकवर उडण्याचा प्रयत्न करेल. अँगल ऑफ अटॅक म्हणजे वाऱ्याची दिशा आणि विमान किंवा रॉकेटच्या शरीरातील (जीवा रेषा) यांच्यातील कोन. अँगल ऑफ अटॅक जास्त असल्यास ड्रॅग वाढेल आणि बूस्टरचा वेग कमी होईल. हे प्रणोदक वाचवेल.
- बूस्टरच्या लँडिंग बर्न दरम्यान एक विशिष्ट इंजिन कॉन्फिगरेशन केले जाईल. मधल्या रिंगमधील बॅकअप इंजिन लँडिंग पूर्ण करू शकते की नाही हे तपासण्यासाठी लँडिंगच्या शेवटच्या टप्प्यात तीन सेंटर इंजिनपैकी एक जाणूनबुजून बंद केले जाईल.
- बूस्टर फक्त दोन सेंटर इंजिनवर स्विच करेल आणि लँडिंग बर्नच्या शेवटी, जेव्हा ते अमेरिकेच्या आखातावर असेल, तेव्हा इंजिन बंद होतील. यानंतर बूस्टरला पाण्यात कठीण लँडिंग करावे लागेल.
सातवी चाचणी: बूस्टर लाँचपॅडवर परतले; पण अंतराळयान आकाशात उडाला
१७ जानेवारी २०२५ रोजी स्टारशिपची सातवी चाचणी देखील पूर्णपणे यशस्वी झाली नाही. प्रक्षेपणानंतर ८ मिनिटांनी, बूस्टर (खालचा भाग) वेगळा झाला आणि लाँच पॅडवर परतला, परंतु ऑक्सिजन गळतीमुळे जहाजाचा (वरचा भाग) स्फोट झाला.
सातव्या चाचणीतील स्फोटानंतर जहाजाचे तुकडे जमिनीवर पडले. एलन मस्क यांनी त्याचा फोटो सोशल मीडियावर शेअर केला होता.
सहावी चाचणी: लाँचपॅडवर लँडिंगमध्ये समस्या आल्यावर ते पाण्यावर उतरवले गेले, ट्रम्प देखील उपस्थित होते
स्टारशिपची सहावी चाचणी २० नोव्हेंबर २०२४ रोजी पहाटे ०३:३० वाजता घेण्यात आली. अमेरिकेचे नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प हे देखील चाचणी पाहण्यासाठी स्टारबेस येथे पोहोचले.
या चाचणीत, प्रक्षेपणानंतर बूस्टरला पुन्हा लाँचपॅडवर पकडायचे होते, परंतु सर्व पॅरामीटर्स योग्य नसल्यामुळे ते पाण्यात उतरवण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
स्टारशिपचे इंजिन अवकाशात पुन्हा सुरू झाले. यानंतर, हिंद महासागरात लँडिंग झाले.
स्टारशिपचे सहावे प्रक्षेपण २० नोव्हेंबर २०२४ रोजी करण्यात आले. त्यानंतर अमेरिकेचे नवनिर्वाचित राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प देखील चाचणी पाहण्यासाठी स्टारबेसला पोहोचले. स्पेसएक्सचे मालक एलन मस्क यांनी त्यांचे स्वागत केले.
सहाव्या उड्डाण चाचणीसाठी २० नोव्हेंबर रोजी भारतीय वेळेनुसार पहाटे ०३:३० वाजता स्टारशिपचे प्रक्षेपण करण्यात आले.
जेव्हा स्टारशिप पृथ्वीपासून सुमारे ५० किलोमीटर वर होते, तेव्हा त्याचा वेग ताशी सुमारे १४,००० किलोमीटर होता आणि तापमान देखील सुमारे १,४३० अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचले होते.
सुपर हेवी बूस्टरप्रमाणे, स्टारशिपने देखील पाण्यात नियंत्रित लँडिंग केले. ते हिंद महासागरात उतरवण्यात आले.
पाचवी चाचणी: बूस्टर पहिल्यांदाच लाँचपॅडवर पकडला गेला.
स्टारशिपची पाचवी चाचणी १३ ऑक्टोबर २०२४ रोजी घेण्यात आली. या चाचणीत, पृथ्वीपासून ९६ किमी वर पाठवलेले सुपर हेवी बूस्टर लाँचपॅडवर परत आणण्यात आले, जे मॅकजिलाने पकडले. मॅकजिला हे दोन धातूचे हात आहेत, जे चॉपस्टिक्ससारखे दिसतात.
स्टारशिप पुन्हा पृथ्वीच्या वातावरणात दाखल करण्यात आले आणि नंतर हिंद महासागरात नियंत्रित लँडिंग करण्यात आले. जेव्हा स्टारशिप पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करत होते तेव्हा त्याचा वेग ताशी २६,००० किलोमीटर होता आणि तापमान १,४३०° सेल्सिअसपर्यंत पोहोचले होते.
सुपर हेवी बूस्टरला पृथ्वीपासून ९६ किमी उंचीवर उचलण्यात आले आणि नंतर प्रक्षेपण स्थळी परत आणून पकडण्यात आले.
पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करताना स्टारशिपचा वेग ताशी २६,००० किलोमीटर होता आणि तापमान १,४३०° सेल्सिअसपर्यंत पोहोचले.
स्टारशिपने पृथ्वीच्या वातावरणात पुन्हा प्रवेश केला आणि हिंद महासागरात उतरला. याला स्प्लॅशडाउन म्हणतात.
चौथी चाचणी: स्टारशिप अवकाशात नेण्यात आले , नंतर पाण्यात उतरवले गेले.
स्टारशिपची चौथी चाचणी ६ जून २०२४ रोजी झाली, जी यशस्वी झाली. १.०५ तासांचे हे मिशन बोका चिका येथून संध्याकाळी ६.२० वाजता लाँच करण्यात आले. यामध्ये, स्टारशिपला अवकाशात नेण्यात आले, नंतर पृथ्वीवर परत आणण्यात आले आणि पाण्यावर उतरवण्यात आले.
या चाचणीचे मुख्य उद्दिष्ट स्टारशिप पृथ्वीच्या वातावरणात प्रवेश करून टिकू शकते का हे पाहणे होते. चाचणीनंतर, कंपनीचे मालक एलन मस्क म्हणाले होते की, ‘अनेक टाइल्सचे नुकसान आणि खराब झालेले फ्लॅप असूनही, स्टारशिपने समुद्रात सॉफ्ट लँडिंग केले.’
तिसरी चाचणी: पुन्हा प्रवेश केल्यानंतर स्टारशिपशी संपर्क तुटला.
ही चाचणी १४ मार्च २०२४ रोजी झाली. स्पेसएक्सने म्हटले होते की स्टारशिप पुन्हा प्रवेशात टिकू शकले नाही, परंतु उड्डाणादरम्यान त्यांनी अनेक महत्त्वाचे टप्पे गाठले. त्याच वेळी, एलन मस्क म्हणाले की त्यांना आशा आहे की या वर्षी अर्धा डझन स्टारशिप उड्डाण करतील.
- कक्षेत पोहोचल्यानंतर स्टारशिपने पेलोड दरवाजा उघडला आणि बंद केला.
- रॉकेटमधील दोन टाक्यांमध्ये अनेक टन द्रव ऑक्सिजन हलवण्यात आला.
- स्टारशिपने पृथ्वीच्या वातावरणात पुन्हा प्रवेश केला, परंतु संपर्क तुटला.
तिसऱ्या चाचणीत, स्टारशिपने प्रक्षेपणानंतर ४६ मिनिटांनी पृथ्वीच्या वातावरणात पुन्हा प्रवेश केला; रॉकेट ६५ किमी वर असताना संपर्क तुटला.
दुसरी चाचणी: स्टेज सेपरेशन नंतर एक बिघाड झाला.
स्टारशिपची दुसरी चाचणी १८ नोव्हेंबर २०२३ रोजी संध्याकाळी ६:३० वाजता घेण्यात आली. सुपर हेवी बूस्टर आणि स्टारशिपचे प्रक्षेपण झाल्यानंतर सुमारे २.४ मिनिटांनी वेगळे झाले. बूस्टर पृथ्वीवर परत उतरणार होते, परंतु ३.२ मिनिटांनंतर त्याचा स्फोट पृथ्वीपासून ९० किमी वर झाला.
दरम्यान, स्टारशिप योजनेनुसार पुढे सरकली. सुमारे ८ मिनिटांनंतर, पृथ्वीपासून १४८ किमी वर, स्टारशिपमध्येही बिघाड झाला, ज्यामुळे ते नष्ट करावे लागले. ते फ्लाइट टर्मिनेशन सिस्टम वापरून नष्ट करण्यात आले.
दुसऱ्या चाचणीत, रॉकेट आणि स्टारशिप वेगळे करण्यासाठी प्रथमच हॉट स्टेजिंग प्रक्रियेचा वापर करण्यात आला, जो पूर्णपणे यशस्वी झाला. सर्व ३३ रॅप्टर इंजिनांनी प्रक्षेपणापासून ते वेगळे होण्यापर्यंत योग्यरित्या काम केले.
स्पेसएक्सने टेक्सासमधील बोका चिका येथील स्टारबेस येथून स्टारशिप लाँच केले.
३३ रॅप्टर इंजिनांच्या शक्तीने स्टारशिपने यशस्वीरित्या उड्डाण केले.
रॉकेट बूस्टर आणि स्टारशिप एका हॉट स्टेजिंग प्रक्रियेद्वारे वेगळे केले गेले.
बूस्टर पृथ्वीवर परत उतरणार होता, पण त्याचा ९० किमी वर स्फोट झाला.
पहिली चाचणी: प्रक्षेपणानंतर ४ मिनिटांनी स्फोट झाला.
२० एप्रिल २०२३ रोजी स्टारशिपची पहिली कक्षीय चाचणी घेण्यात आली. या चाचणीत, बूस्टर ७ आणि शिप २४ लाँच करण्यात आले. उड्डाणानंतर अवघ्या ४ मिनिटांत, स्टारशिपचा मेक्सिकोच्या आखाताच्या ३० किलोमीटर वर स्फोट झाला.
स्टारशिपच्या अपयशानंतरही, एलन मस्क आणि त्यांचे कर्मचारी आनंद साजरा करत होते. कारण लाँच पॅडवरून रॉकेटचे उड्डाण खूप मोठे यश होते. लाँचिंगच्या दोन दिवस आधी मस्क म्हणाले होते: यश शक्य आहे, पण उत्साहाची हमी आहे.
स्टारशिपने २० एप्रिल रोजी पहिले चाचणी उड्डाण केले. चार मिनिटांनंतर, मेक्सिकोच्या आखाताच्या सुमारे ३० किलोमीटर वर त्याचा स्फोट झाला.
स्पेसएक्सने म्हटले होते की, विभक्त होण्याच्या टप्प्यापूर्वीच त्याचा एक भाग अचानक वेगळा झाला, तर हे निश्चित झालेले नव्हते. अशा परीक्षेतून आपण जे शिकतो ते यशाकडे घेऊन जाते. आजची चाचणी आम्हाला स्टारशिपची विश्वासार्हता सुधारण्यास मदत करेल. संघ डेटाचे पुनरावलोकन करत राहतील आणि पुढील उड्डाण चाचणीसाठी काम करतील.
स्टारशिप सिस्टीम्स
- उंची: ४०३ फूट
- व्यास: ९ मीटर
- पेलोड क्षमता: १००-१५० मेट्रिक टन
स्टारशिप काय करू शकते?
- पेलोड डिलिव्हरी
- चंद्र मोहिमा
- पृथ्वी ते पृथ्वी वाहतूक
- आंतरग्रहीय वाहतूक
स्टारशिप मानवांना मंगळावर घेऊन जाईल
हे प्रक्षेपण महत्त्वाचे आहे कारण हे अंतराळयान मानवांना आंतरग्रहीय बनवेल. म्हणजेच, त्याच्या मदतीने, पहिल्यांदाच मानव पृथ्वीव्यतिरिक्त इतर ग्रहावर पाऊल ठेवेल. मस्क २०२९ पर्यंत मानवांना मंगळावर पाठवू इच्छिता आणि तेथे एक वसाहत स्थापन करू इच्छिता. हे अंतराळयान एका तासापेक्षा कमी वेळात जगाच्या कोणत्याही कोपऱ्यात मानवांना घेऊन जाण्यास सक्षम असेल.
मंगळावर वसाहत स्थापन करण्याची काय गरज आहे?
मंगळावर वसाहत स्थापन करण्याच्या गरजेबद्दल एलन मस्क म्हणतात – ‘पृथ्वीवरील जीवन संपवणारी घटना मानवतेच्या अंताकडे नेऊ शकते, परंतु जर आपण मंगळावर आपला तळ बांधला, तर मानवता तिथे टिकू शकेल.’ लाखो वर्षांपूर्वी, एका जीवन संपवणाऱ्या घटनेमुळे पृथ्वीवरील डायनासोर देखील नामशेष झाले. त्याच वेळी, प्रोफेसर स्टीफन हॉकिंग यांनी २०१७ मध्ये असेही म्हटले होते की जर मानवांना जगायचे असेल तर त्यांना १०० वर्षांच्या आत विस्तार करावा लागेल.
स्टारशिप अंतराळयान आर्टेमिस कार्यक्रमाचा एक भाग आहे.
हे अभियान यशस्वी होणे देखील महत्त्वाचे आहे, कारण स्टारशिप अंतराळयान हे नासाच्या आर्टेमिस कार्यक्रमाचा एक भाग आहे. याद्वारे, मानव ५ दशकांनंतर चंद्रावर परतेल. स्टारशिप चंद्रावरील मोहिमेचा शेवटचा टप्पा पूर्ण करेल. हे अंतराळयानातून अंतराळवीरांना चंद्राच्या कक्षेत घेऊन जाईल आणि चंद्रावरही उतरेल.
[ad_2]
